Το βιβλίο ανοίγει

 

Το βιβλίο λοιπόν ανοίγει. Ανοίγει διάπλατα τις σελίδες του και μας περιμένει να ανακαλύψουμε τι κρύβεται μέσα στις λέξεις που φιλοξενεί. Κρυφά νοήματα ενεδρεύουν μέσα από τη φαινομενική απλότητα, ήρωες και χαρακτήρες ταυτίζονται με εμάς και χάρτινα δάκρυα κυλάνε διαμαντένια και αλμυρά στα πρόσωπα μας για να μας επαναφέρουν στην πραγματικότητα, πέρα από την αλληγορία.

Το βιβλίο άνοιξε πλέον για τα καλά.

Μαζί με τις διάπλατες σελίδες ανοίγει και η ψυχή μας. Η ευκαιρία που μέχρι χτες ήταν ένα άπιαστο όνειρο είναι πλέον στην πόρτα μας. Η ζωή που κάποτε φάνταζε πέρα για πέρα μακρινή μας καλεί να τη ζήσουμε. Οι άνθρωποι που πιστεύαμε ότι θα είναι για πάντα δίπλα μας αλλάξανε πορεία και οι εκπλήξεις της ζωής διαδέχονται η μία την άλλη με ιλιγγιώδεις ρυθμούς. Τόσο ιλιγγιώδεις που αδυνατούμε να τους ακολουθήσουμε και μένουμε σαστισμένοι μπροστά στο χάος των χιλιάδων πιθανοτήτων και επιλογών που χτύπησε την πόρτα μας.

Πολλές φορές απογοητευόμαστε και φοβόμαστε να διαβάσουμε τη συνέχεια, γιατί θέλουμε το τέλος της ιστορίας να είναι τόσο όμορφο όσο οι προσδοκίες μας. Φοβόμαστε να γυρίσουμε τη σελίδα και να διαβάσουμε την αλήθεια. Η αλήθεια όμως είναι αυτή που πορεύεται συνεχώς δίπλα μας όσο και να μη θέλουμε να το παραδεχτούμε, όσο και να μας πονάει η παρουσία της. Η αλήθεια γράφει τα σελίδες του βιβλίου της ζωής και τις μετατρέπει σε ιστορία. Το πόσο όμορφο ή άσχημο θα είναι το τέλος του, εξαρτάται αποκλειστικά από εμάς.

Η αλήθεια έχει πάντα τον πρώτο λόγο.

Το βιβλίο λοιπόν άνοιξε διάπλατα. Ήρθε ο καιρός να αλλάξουμε σελίδα. Η συνέχεια της ιστορίας ήρθε πολύ πιο σύντομα από όσο φανταζόμασταν. Ο φόβος κάνει για μια φορά ακόμα την εμφάνιση του και μας σταματάει. Δειλά δειλά συνεχίζουμε την ανάγνωση. Τι θα γράφει άραγε η επόμενη παράγραφος; Θα είναι αυτό που φανταζόμαστε; Θα έχει η ιστορία αυτή την έκβαση που εμείς επιθυμούμε;

Δεν έχει καμία σημασία. Η ιστορία θα γραφτεί όπως και να έχει, καθώς ο χρόνος είναι αμείλικτος και προχωρά με γοργά βήματα γυρίζοντας μόνος του τις σελίδες του βιβλίου, γράφοντας μαζί με την αλήθεια ανείπωτες ιστορίες που βιώνουμε σιωπηλά επειδή δεν έχουμε το θάρρος να ανοίξουμε τα μάτια μας και να διαβάσουμε τη συνέχεια. Μόνο όταν θα έχουν γραφτεί και οι τελευταίες σελίδες θα συνειδητοποιήσουμε το λάθος μας. Τότε όμως θα είναι πολύ αργά, γιατί το μόνο που θα μπορούμε να κάνουμε είναι να διαβάσουμε τα ήδη γραμμένα και να θρηνούμε για την υπόλοιπη ζωή μας τα λάθη που δε μπορέσαμε να διορθώσουμε όταν είχαμε ακόμα τη δυνατότητα.

Τα γραμμένα δεν αλλάζουν. Ο χαρακτήρας όμως μαλακώνει και σκληραίνει ανάλογα με την περίσταση. Ο εγωισμός παραγκωνίζεται και το πείσμα θριαμβεύει. Και τότε η αλήθεια εμφανίζεται μπροστά μας σε όλη της τη γυμνή μεγαλοπρέπεια, αφήνοντας μας την επιλογή να την αποδεχτούμε και να προχωρήσουμε γυρίζοντας επιτέλους τη σελίδα ή απλά να γυρίσουμε το βλέμμα μας αλλού από ντροπή και να συνεχίσουμε τυφλοί το δρόμο μας.

Όμως στη ζωή κάθε ανθρώπου φτάνει κάποια στιγμή η ώρα που η σελίδα πρέπει οπωσδήποτε να αλλάξει.

Αυτή η ώρα έφτασε.

Κυνήγι μαγισσών

Από την αρχαιότητα ο άνθρωπος φοβόταν αυτό που δεν μπορούσε να καταλάβει. Οτιδήποτε δε μπορούσε να εξηγηθεί με απλούς κανόνες φυσικής ή με τη γνώση που παρείχε η επιστήμη της εποχής ήταν γι’ αυτόν κάτι ξένο και απαγορευμένο, ίσως κι επικίνδυνο. Η φύση του ανθρώπου ποτέ δε μπόρεσε να αποδεχτεί κάτι το ξένο προς αυτήν ως κάτι θετικό και να το καλωσορίσει στον τρόπο ζωής του με ευκολία παρά μόνο πολύ αργότερα, όταν τα αποτελέσματα της επίδρασης και της επιρροής του θα είναι πλέον αποδεδειγμένα ασφαλή.

Τα παραδείγματα πολλά. Η τεχνολογία και η ανάπτυξή της, ο διαφορετικός και εξελισσόμενος τρόπος σκέψης της κοινωνίας, η μετάβαση της ζωής από το ένα επίπεδο στο άλλο όσο τα χρόνια περνάνε, είναι μερικά μόνο δείγματα που αντιμετωπίζονται με σκεπτικισμό από τους ανθρώπους που δεν έχουν μάθει να σκέφτονται ‘έξω από το κουτί’.

Θα μπορούσαμε να συνεχίσουμε και πιο βαθιά, σε πρακτικές της συγκεκριμένης λογικής που σε βάθος χιλιάδων χρόνων έπλασαν την ανθρώπινη συνείδηση και τον τρόπο σκέψης με ένα πολύ συγκεκριμένο τρόπο ‘τετραγωνίζοντας’ κατά κάποιο τρόπο την αντίληψη, που αδυνατούσε πλέον να συλλάβει το τι μπορεί να κρύβεται πέρα από τους τέσσερις τοίχους μέσα στους οποίους είχε μάθει να εξελίσσεται. Για παράδειγμα, ο τρόπος που επιβάλλεται η μόρφωση αλλά και οι κανόνες κοινωνικής συμπεριφοράς από καταβολής πολιτισμού (πολλές φορές βαφτίζοντας τις μαθησιακές πηγές εκτός του θεσπισμένου προγράμματος μάθησης ως επικίνδυνες, αναρχικές, ακόμα και παράνομες), ο τρόπος που επιτροπές τύπου ιεράς εξέτασης επέβαλλαν τη γνώμη τους στο λαό σπάζοντας κατά κάποιο τρόπο τον κώδικα χειραγώγησης του όχλου, ακόμα και η θρησκευτική λατρεία που οδηγεί τους ανθρώπους σε ένα αέναο τρόπο σκέψης όπου η κοινή λογική δεν μοιάζει να συμφωνεί με το επιχείρημα.

Όλα αυτά έχουν ριζώσει βαθιά μέσα μας και έχουν κάνει τους ανθρώπους δύστροπους και πολύ επιφυλακτικούς απέναντι σε εναλλακτικούς τρόπους σκέψης. Τα δεσμά είναι πολύ γερά και πολύ προσεκτικά κατασκευασμένα και δε σπάνε εύκολα. Όμως, πέρα από την αλληλεπίδραση με συνανθρώπους, υπάρχουν και προσωπικές προεκτάσεις του ζητήματος. Ο άνθρωπος γίνεται δύσπιστος απέναντι στον εαυτό του και τις επιλογές του. Ζητάει συνεχώς την ασφάλεια και χάνει τον αυθορμητισμό του και με αυτό τον τρόπο οδηγείται σε ένα μόνιμο τοίχο, μπροστά στον οποίον τελικά αναρωτιέται τι κακό θα του συμβεί αν θα τον σπάσει και όχι το τι υπάρχει πίσω του. Η δυσπιστία μετατρέπεται σε δυσκολία χειρισμού των καταστάσεων και η ελπίδα και η προσμονή για το μέλλον επισκιάζονται από μια μόνιμη άρνηση και μια μίζερη αντιμετώπιση του παρόντος.

Και κάπως έτσι ο άνθρωπος μένει στάσιμος, εγκλωβισμένος σε αυτό που ονομάζουμε ρουτίνα. Και μαζί του, ολόκληρη η ανθρωπότητα δεν κάνει αυτό το παραπάνω βήμα που θα την βοηθήσει να οδηγηθεί η υπόσταση της ένα βήμα παραπέρα.

Η εξέλιξη σταματάει και μαζί της η ζωή. Και όλα δείχνουν ξαφνικά άχρωμα και άοσμα. Και σιγά σιγά οι τέσσερις τοίχοι του μυαλού μας αρχίζουν να στενεύουν επικίνδυνα, εμποδίζοντας το φως να μπει. Και ξαφνικά, απορρίπτοντας κάθε εξωτερική και εξωσχολική πηγή πληροφοριών και μάθησης ως ‘αιρετική’ προς αυτά που έχουμε μάθει, αρχίζουμε και βλέπουμε παντού εχθρούς.

Και κάπου εκεί αρχίζει το κυνήγι των μαγισσών, ψάχνοντας να εξολοθρεύσουμε ότι νομίζουμε ότι μας απειλεί, κλείνοντας τα μάτια μας στην αλήθεια, αρνούμενοι να ξεκλειδώσουμε το μυαλό μας και να δεχτούμε το άγνωστο ως μια ευκαιρία να ελευθερωθούμε.

Κλείνουμε έτσι απλά τα μάτια μας στην αλήθεια, χωρίς να συνειδητοποιούμε ότι γυρνάμε την πλάτη στον ίδιο μας τον εαυτό.