Ηθικά διδάγματα

Σήμερα θα μιλήσουμε για ηθικά διδάγματα. Για μικρά μαθήματα στα οποία σε υποβάλλει η ζωή. Για τις καταλήξεις μικρών περιπετειών που μετουσιώθηκαν σε εμπειρίες. Για τη φωνή της λογικής που γίνεται ένα με τη φωνή της ψυχής και της καρδιάς και μας οδηγεί.

Σήμερα θα μιλήσουμε για ζωή.

Δεν πρέπει να λαμβάνεις ποτέ τίποτα ως δεδομένο. Τα πάντα αρχίζουν και τελειώνουν σε μια στιγμή που διαρκεί όσο μια αιωνιότητα. Μάθε να αξιοποιείς το χρόνο και τις ευκαιρίες που σου δίνονται γιατί ούτε το ένα ούτε το άλλο θα σου ξαναδοθεί. Μάθε να εκμεταλλεύεσαι τις εμπειρίες σου και να τις χρησιμοποιείς προς όφελος σου. Μην κάνεις τα ίδια λάθη ξανά και ξανά. Μάθε από αυτά αλλά μην τα επαναλαμβάνεις. Μάθε επίσης να απολαμβάνεις τη στιγμή. Ζήσε τη ζωή σου ελεύθερα, απελευθερωμένος από τις πλαστικές αλυσίδες που προστάζει η κοινωνική σου θέση και η ίδια η κοινωνία. Η ζωή είναι δική σου και κανένας δεν έχει το δικαίωμα να σου πει το πώς θα την ξοδέψεις. Να θυμάσαι όμως πως κάθε στιγμή που φεύγει δεν ξαναγυρνά ποτέ. Και αν ποτέ ξαναγυρίσει, θα είναι πολύ διαφορετική από αυτό που περίμενες. Η ζωή και ο χρόνος δεν χαρίζονται σε κανέναν. Κάνει αυτό που θέλεις σήμερα. Τώρα.

Μίλα όταν αισθάνεσαι ότι θες να το κάνεις. Εκφράσου ελεύθερα. Πες αυτό που σκέφτεσαι. Δε χρειάζεται να ντρέπεσαι ούτε να νιώθεις τύψεις. Αν κάποιος παρεξηγηθεί και απομακρυνθεί από σένα, τότε ποτέ δεν άξιζε να βρίσκεται δίπλα σου. Οι σκέψεις μας είναι το άλλο μισό του εαυτού μας. Μας ορίζουν σαν προσωπικότητες και σαν χαρακτήρες. Δεν χρειάζεται λοιπόν να κρύβεσαι, ούτε να καταπιέζεσαι. Ότι θες να πεις πέστο τη στιγμή που θες, χωρίς κανένα δισταγμό. Αν δεν το κάνεις θα τοποθετήσεις ένα μεγάλο βάρος στους ώμους σου που μέρα με τη μέρα θα γίνεται ολοένα και πιο δυσβάσταχτο ώσπου στο τέλος καταρρεύσεις και θα σε καταπλακώσει. Να είσαι αληθινός απέναντι στον εαυτό σου και τους γύρω σου. Ακόμα και αν κανένας ποτέ δεν καταφέρει να το εκτιμήσει, τουλάχιστον θα έχεις εκτιμήσει εσύ τον ίδιο σου τον εαυτό. Και το να αποδέχεσαι τον εαυτό σου και να είσαι σε θέση να τα βρεις μαζί του είναι από μόνο του ένα πολύ μεγάλο δώρο.

Μη φοβάσαι να εξωτερικευτείς και να δείξεις τα συναισθήματα σου. Γέλα και κλάψε άφοβα. Λυπήσου. Ερωτεύσου. Τα συναισθήματα είναι αυτά που μας κάνουν ανθρώπους. Η αλληλεπίδραση των συναισθημάτων είναι αυτό που δημιουργεί τις ανθρώπινες σχέσεις. Η εξωτερίκευσή τους είναι ότι πιο ανθρώπινο υπάρχει. Κάντο σήμερα, για να μην καταλήξεις να περιφέρεσαι δυστυχισμένος ανάμεσα σε άψυχα και άχρωμα σώματα που δεν έχουν κανένα λόγο ύπαρξης ώσπου να γίνεις κι εσύ ένα από αυτά. Δε ζεις απλά για να υπάρχεις. Ζεις για να έχει η ύπαρξη σου κάποιο νόημα για σένα και τους γύρω σου.

Η ζωή χρειάζεται αυθορμητισμό και καλή διάθεση. Χρειάζεται ειλικρίνεια και συναισθήματα. Η ζωή είναι πολύ πιο απλή από όσο νομίζεις, όσο δύσκολη και να φαίνεται.

Ηθικό δίδαγμα…δεν είναι ποτέ αργά για να μάθεις να απολαμβάνεις τη ζωή.

Συναίσθημα

Ορισμένες φορές αναρωτιέμαι τι είναι αυτό που δίνει στη ζωή χρώμα και νόημα. Αντίστοιχα αναρωτιέμαι τι είναι αυτό που μαυρίζει ενίοτε τις στιγμές μας, αφήνοντας μας κενούς και χαμένους. Τι είναι αυτό που ξυπνάει μέσα μας αποκωδικοποιώντας τις εικόνες και τους ήχους που λαμβάνουμε και είτε μας ανεβάζει, είτε μας ‘ρίχνει’. 

Αναρωτιέμαι από πού πηγάζει το συναίσθημα.

Η ζωή έχει πολλά επίπεδα και πολλές πτυχές, τόσες που δεν μπορούμε καν να το φανταστούμε. Το κάθε ερέθισμα που λαμβάνουμε από το περιβάλλον με το οποίο αλληλεπιδρούμε είναι ικανό να μας φέρει σε διαφορετική συναισθηματική κατάσταση, πολλές φορές οδηγώντας μας απότομα από το ένα άκρο στο άλλο. Από τον παράδεισο στην κόλαση και το αντίθετο. Πόσες και πόσες φορές μια και μόνο σκέψη μας έφερε έτσι ξαφνικά δάκρυα στα μάτια ή αντίστοιχα απρόσμενη χαρά; Τα πάντα έχουν να κάνουν με το συναίσθημα και τον τρόπο με τον οποίο ο καθένας από εμάς το αντιλαμβάνεται και το βιώνει.

Από πού πηγάζει όμως το συναίσθημα; Γιατί κάτι που προκαλεί ας πούμε συγκίνηση σε κάποιον, κάποιον άλλον μπορεί να τον αφήνει εντελώς αδιάφορο; Έχει μήπως να κάνει με τα βιώματα; Με τις προσωπικές ανησυχίες και αναζητήσεις; Με τον τρόπο που μάθαμε να διαχειριζόμαστε τον εαυτό μας και τις διάφορες καταστάσεις που βιώνουμε; Κανένας δεν ξέρει την ακριβή απάντηση. Ίσως η πιο ασφαλής υπόθεση είναι πως το συναίσθημα προέρχεται από όλα τα παραπάνω, σε ισόποσες δόσεις. Το σίγουρο όμως είναι πως προέρχεται από τα βάθη της ψυχής και υπάρχει για να χρωματίζει τις ζωές μας. Και πάντα έχει έναν τρόπο να μιλάει απ’ευθείας στο υποσυνείδητο, ωθώντας μας έτσι σε επιλογές που συνήθως αποβαίνουν καθοριστικές για τη διαμόρφωση του χαρακτήρα μας και της ζωής μας. 

Το συναίσθημα είναι η φωνή της καρδιάς και της ψυχής. Είναι ο λόγος για τον οποίο οι άνθρωποι δρουν αυθόρμητα. Συνήθως συναίσθημα και αυθορμητισμός πάνε πάντα μαζί, χαρίζοντας έτσι στους ανθρώπους που μπορούν να το νιώσουν μια επιπλέον επιλογή σε δύσκολες αποφάσεις και διλήμματα, που συνήθως σε βάθος χρόνου αποδεικνύονται σωστές. Το συναίσθημα πάντα κοντράρεται με τη λογική σε μια αέναη μάχη. Το ποιος κερδίζει εξαρτάται από τον άνθρωπο και ποιον έχει την τάση να τροφοδοτεί. 

Οι ρομαντικοί, οι ευαίσθητες ψυχές και αυτοί που έχουν καλλιτεχνικές ανησυχίες είναι μερικά παραδείγματα ανθρώπων που κατάφεραν και έκαναν το συναίσθημα να μιλήσει μέσα τους με καθαρή φωνή μέσω της καρδιάς, μετουσιώνοντάς το σε εικόνες, λόγια και ήχους. Οι άνθρωποι που οδηγούν τη ζωή τους με βάση τη ψυχρή λογική του μυαλού ποτέ δεν το κατάφεραν αυτό. Και όμως, η ύπαρξη των πρώτων ομορφαίνει τη ζωή όλων μας. Γιατί το συναίσθημα, όταν μετουσιωθεί σε υλική μορφή χρωματίζει τις ζωές μας ακόμα και αν είναι αρνητικό. Φέρνει την ισορροπία που χρειαζόμαστε μεταξύ μυαλού και καρδιάς. Και ενίοτε μας κάνει να σκεφτόμαστε πιο καθαρά και αισιόδοξα. 

Ας προσπαθήσουμε να μάθουμε να ακούμε όλοι τη φωνή του.

Πίσω από τα μάτια

Πόσο καλά νομίζεις ότι ξέρεις έναν άνθρωπο; Πόσο βαθιά έχεις καταφέρει να εντρυφήσεις στις σκέψεις του;

Πίσω από τα μάτια των ανθρώπων βρίσκεται ο δικός τους, ιδανικός κόσμος. Ο καθένας από εμάς έχει δημιουργήσει κάτι τέτοιο στο μυαλό του. Ένας κόσμος στον οποίο τα πιο τρελά όνειρα και επιθυμίες γίνονται πραγματικότητα. Ένας κόσμος όπου τα πάντα είναι εφικτά και προσβάσιμα. Ένας κόσμος ο οποίος λειτουργεί με τους δικούς μας κανόνες και τον κυβερνάμε εμείς με το μυαλό μας. Εκεί που καταφεύγουμε όταν η πραγματικότητα μας προδίδει. Όταν θέλουμε να ξεφύγουμε από την πίεση της καθημερινότητας. Όταν θέλουμε να εκδικηθούμε το παρελθόν, που περνώντας από το παρόν μας δεν ήταν το μέλλον που κάποτε ονειρευόμασταν. Υπάρχουν εκατομμύρια τέτοιοι κόσμοι πίσω από τα μάτια όλων μας, που παραμένουν αόρατοι και ανέγγιχτοι από όλους τους υπόλοιπους. Και που όλοι μας απλά αρνούμαστε την υπαρξή τους.

Ο ιδανικός κόσμος του καθένα μας είναι φτιαγμένος από βαθύτερες επιθυμίες οι οποίες ποτέ δεν έγιναν πραγματικότητα. Από ξορκισμένους δαίμονες και ανείπωτες φοβίες που κάποτε μας κυρίευαν. Από ανεκπλήρωτα όνειρα που πάντα θα αποτελούν πληγή. Από οτιδήποτε θα θέλαμε να συμβεί και δεν συνέβη, ακόμα και από πράγματα που θέλουμε κάποια στιγμή να συμβούν. Από προσδοκίες και ελπίδα. Από λύπη και χαρά ταυτόχρονα. Από σκοτάδι και φως. Από πράγματα που ακόμα κι εμείς ντρεπόμαστε ή αρνούμαστε να ομολογήσουμε στον ίδιο μας τον εαυτό. Στον ιδανικό αυτό κόσμο δεν υπάρχει χρόνος. Το παρόν και το μέλλον ζούμε συνυφασμένα και αρμονικά και γίνονται η πραγματικότητα που θα θέλαμε να ζήσουμε. Στον κόσμο αυτό υπάρχουν μόνο όνειρα που αποτελούν τη βασική πρώτη ύλη της δημιουργίας του. Και θα παραμείνει πάντα απροσπέλαστος, αόρατος και προστατευμένος από την κακία και την περιέργεια του κόσμου. Τίποτα δε μπορεί να τον καταστρέψει παρά μόνο εμείς οι ίδιοι.

Οι αχτίδες φωτός του δικού μας ιδεατού ήλιου που φωτίζουν τον κόσμο που κρύβουμε μέσα μας αντανακλώνται μέσα από τα μάτια μας, προδίδοντας έτσι σε κάποιες σπάνιες στιγμές την ύπαρξη του. Γι’αυτό λένε ότι τα μάτια των ανθρώπων λένε πάντα την αλήθεια. Άλλα εκπέμπουν σκοτάδι, άλλα φως και άλλα απλά ουρλιάζουν για βοήθεια. Όλα τα σημάδια προέρχονται από τον κόσμο που κρύβουν μέσα τους. Λίγοι όμως μπορούν να τα δουν, πόσο μάλλον να καταφέρουν να τα αποκωδικοποιήσουν. Στον πραγματικό κόσμο βασιλεύει η ψυχρή λογική και η παγωμένη συμπεριφορά, που εμποδίζει τους ανθρώπους να δουν τι υπάρχει πίσω από τα μάτια. Μόνο οι άνθρωποι με βαθιά ενσυναίσθηση είναι ικανοί όχι μόνο να κατανοήσουν τον κρυφό κόσμο κάποιου άλλου, αλλά να τον κάνουν μέρος του δικού τους ιδανικού κόσμου. Αν υπήρχαν περισσότεροι τέτοιοι άνθρωποι, η έστω αν υπήρχε η διάθεση να κατανοήσουμε καλύτερα τον διπλανό μας διαβάζοντας την αλήθεια και τα κρυφά μηνύματα πίσω από το βλέμμα του, τότε ο κόσμος θα ήταν λίγο καλύτερος.

Γιατί η αλήθεια ζει κρυμμένη πίσω από τα μάτια του καθένα μας, περιμένοντας κάποιον να την ανακαλύψει.

Κάρμα

Υπάρχουν πολλές θεωρίες σχετικά με το σύμπαν που μας περιβάλλει, οι οποίες αιωρούνται σαν μύθοι ανάμεσα μας. Κάποιοι δεν πιστεύουν τίποτα από αυτά, κάποιοι άλλοι είναι απλά επιφυλακτικοί, ενώ κάποιοι άλλοι πιστεύουν στην ανωτερότητα μιας ‘θεϊκής’ ύπαρξης η οποία αποδίδει δικαιοσύνη κατά τη δική της θέληση και για τους δικούς της άγνωστους σκοπούς. Οτιδήποτε από αυτά και να ισχύει, υπάρχουν κάποιες συμπαντικές θεωρίες οι οποίες επιβεβαιώνονται καθημερινά μέσα από εξίσου καθημερινές εμπειρίες. Μια από τις πιο γνωστές και σχεδόν καθολικά αποδεκτές από όλες τις ομάδες ανθρώπων που αναφέρθηκαν παραπάνω είναι το κάρμα. Η πεποίθηση ότι καθένας από εμάς κρίνεται βάσει των πράξεων του και στο τέλος αυτές επιστρέφουν ξανά σε αυτόν, δίνοντας μας ακριβώς αυτό που του αξίζει. 

Το κάρμα, επίσης γνωστό ως ‘το πλήρωμα του χρόνου’.

Σχεδόν οι πάντες πιστεύουν στο κάρμα, καθώς είναι γνωστό ότι η ζωή ακολουθεί κυκλική πορεία. Με μία παρόμοια λογική, την ίδια πορεία ακολουθούν και οι πράξεις. Όταν κάποιος πράττει κάτι, είτε καλό είτε κακό, τότε αυτό αργά η γρήγορα επιστρέφει πίσω σε σένα με τον ίδιο ακριβώς τρόπο. Είναι σαν το σύμπαν να σε παρακολουθεί και να σε τιμωρεί ή να σε επιβραβεύει, κρίνοντάς σε. Το κάρμα είναι ο βασικός λόγος για τον οποίο ορισμένοι άνθρωποι μένουν για χρόνια ακλόνητοι στα ιδανικά και τις αρχές τους, άσχετα αν η ζωή τείνει να τους αποθαρρύνει. Είναι ένας λόγος για να κάνουμε την αυτοκριτική μας και να προσπαθήσουμε να γίνουμε καλύτεροι άνθρωποι. Άλλωστε το μέλλον δε μπορούμε ούτε να το ελέγξουμε, ούτε να το προβλέψουμε. Το μόνο που μπορούμε να κάνουμε είναι να προσπαθήσουμε να το χτίσουμε και κατά κάποιο τρόπο να το διασφαλίσουμε. Κανένας δε θέλει να χτίσει ένα εχθρικό μέλλον για τον εαυτό του, οπότε η πεποίθηση ότι κάπου, κάποτε θα μας περιμένει μια επιβράβευση για αυτό που πρεσβεύουμε ως άνθρωποι είναι ίσως ο μοναδικός τρόπος να γνωρίζουμε ότι κάναμε ότι πέρναγε από το χέρι μας για να φανούμε αντάξιοι της προσωπικότητας που χτίζουμε στο παρόν και να μην κατηγορήσουμε ποτέ το μακρινό παρελθόν για λάθη που τυχόν κάναμε. 

Το κάρμα είναι ένας απλός τρόπος να τα βρούμε με τον εαυτό μας. Και όποιος μπορεί να τα βρει με τον εαυτό του είναι ήρεμος και ευτυχισμένος.

Έχω δει άπειρες φορές ανθρώπους να κυριεύονται από αρνητικό κάρμα. Να φέρονται άσχημα στους συνανθρώπους και τους συνεργάτες τους. Να προσπαθούν να ευνοήσουν τον εαυτό τους πατώντας τους υπόλοιπους. Και να τα καταφέρνουν. Και πάντα αναρωτιόμουν πως γίνεται να μη φοβούνται το κάρμα. Αναρωτιόμουν αν εγώ με την εντελώς αντίθετη λογική μου είχα επιλέξει το λάθος δρόμο για να πάω μπροστά. Και μπορεί να περνούσε πολύς καιρός, ακόμα και χρόνια ολόκληρα, αλλά στο τέλος η ζωή και το σύμπαν πάντα, μα πάντα απέδιδαν δικαιοσύνη. Και τότε, δεν ήξερα αν πρέπει να χαρώ ή να λυπηθώ για λογαριασμό τους. Αλλά δεν είχε καμία σημασία, καθώς η συνειδητοποίηση του ότι ο καθένας στο τέλος παίρνει αυτό που του αξίζει δεν είναι απλά μια θεωρία αλλά ένα αξίωμα, βάζει τα πάντα σε μια σειρά. Και μετά ο καθένας συνεχίζει το δρόμο του πιο σίγουρος από ποτέ για τον εαυτό του και τις επιλογές του.

Γιατί ήρθε επιτέλους το πλήρωμα του χρόνου.

Σεπτέμβρης

Η αρχή του χρόνου είναι ουσιαστικά τώρα. Τελειώνει το καλοκαίρι, και όλοι οδεύουμε ξανά προς το καθημερινό μας πρόγραμμα που, όσο και αν αποτελεί ρουτίνα, είναι η ζωή μας. Όσο δύσκολη όμως και να είναι αυτή η μετάβαση από την ανεμελιά και την άναρχη οργάνωση του προσωπικού μας χρόνου στην αυστηρή λογική των ωραρίων και των προθεσμιών, προμηνύει την αρχή κάτι νέου. Και κάθε αρχή είναι δύσκολη αλλά και ενδιαφέρουσα.

Η φυσιολογική ζωή σιγά σιγά επανέρχεται και σιγά σιγά ζυγίζουμε και εκτιμάμε τις προοπτικές μιας νέας σεζόν. Η ελπίδα για ένα καλύτερο αύριο γεμίζει τις καρδιές όσων μπορούν να ξύσουν την αφιλόξενη επιφάνεια της απότομης επανόδου στην πραγματικότητα. Γιατί η αλήθεια είναι ότι κάθε εποχή του χρόνου έχει τη δικιά της σημασία. Χωρίς τον χειμώνα δεν θα είχε κανένα απολύτως νόημα το καλοκαίρι. Η ρουτίνα σπάει με την αλλαγή της εποχής και της διάθεσης. Άλλωστε, έχουμε πολλά να περιμένουμε μέχρι το επόμενο καλοκαίρι. Η περίοδος των χριστούγέννων, οι απόκριες, οι εορτασμοί του Πάσχα είναι μόνο μερικά από αυτά. Και όποιος περιμένει αποκλειστικά και μόνο το επόμενο καλοκαίρι ή ακόμα χειρότερα, επιμένει να ζει στη σκιά του Αυγούστου που μόλις μας άφησε, τότε εκτός από επίπεδος και δυστυχισμένος, είναι και άξιος της μοίρας που ο ίδιος επέλεξε.

Επανεκκίνηση. Αυτό είναι που χρειαζόμαστε για να αισθανόμαστε ζωντανοί. Φόρτιση μπαταριών, ανανέωση διάθεσης και μια μικρή δόση ελπίδας. Σπάσιμο της ρουτίνας. Το τελευταίο μπορεί να επιτευχθεί κάθε στιγμη του χρόνου, αρκεί να έχουμε τη διάθεση να ανακαλύπτουμε και να υιοθετούμε δραστηριότητες που θα αποτελέσουν το αλατοπίπερο του ελεύθερου μας χρόνου. Ένα καλό βιβλίο, μια καλή ταινία, ακόμα και μια απλή βόλτα με φίλους μπορούν να επιδράσουν καταλυτικά στην ψυχολογία μας και να μας κάνουν να αισθανθούμε ευτυχισμένοι και πλήρεις. Αν οι δραστηριότητες μας περιοριστούν στα βασικά και οι ίδιοι είμαστε αρνητικοί στο να σκεφτόμαστε και να δρούμε εκτός του προγράμματος μας, τότε είναι σίγουρο ότι θα βαλτώσουμε. Το βάλτωμα φέρνει θλίψη και η θλίψη γίνεται κατάθλιψη. Δε χρειάζεται να περάσουμε όλο το χειμώνα περιμένοντας να έρθει το επόμενο καλοκαίρι. Κάθε νέα μέρα μπορεί να αποτελέσει ένα μικρό καλοκαίρι. Το δικό μας μικρό καλοκαίρι.

Ο Σεπτέμβρης είναι παράξενος μήνας. Κατακλύζεται από αντιθέσεις. Είναι απεχθής και συμπαθής ταυτόχρονα. Είναι κρύος και ζεστός. Είναι απειλητικός και φιλόξενος. Είναι γνώριμος αλλά και ξένος. Κάπως σα να συναντάς έναν παλιό αγαπημένο φίλο που έχεις να δεις χρόνια. Ενώ ξέρεις πάνω κάτω τι να περιμένεις, ουσιαστικά φοβάσαι να τον συναντήσεις και να του μιλήσεις. Φοβάσαι την αλλαγή και την επίδραση της πάνω σου και πάνω του. Αλλά μόλις το κάνεις συνειδητοποιείς απλά ότι τίποτα δεν άλλαξε. Και κάνετε ξανά μια νέα αρχή.

Κάθε χρόνο αυτή την εποχή κατακλύζομαι από ελπίδα. Ελπίδα για κάτι νέο, κάτι καινούργιο το οποίο ίσως να έρθει φέτος, ίσως και όχι. Συνήθως απογοητεύομαι από την έκβαση των πραγμάτων αλλά όχι για πολύ. Ποτέ δε χάνω την ελπίδα. Αυτό το καινούργιο που περιμένω θα έρθει κάποτε. Και θέλω όταν έρθει να είμαι κι εγώ εκεί. Να το αντιληφθώ και να το υποδεχτώ όπως του αξίζει. Όπως μου αξίζει.